Светиот владика Николај не само што зборуваше и пишуваше ненадмино за евангелската љубов и милосрдие, туку и тој создаде љубов. Постојат бројни сведоштва и записи за тоа, но едно особено се истакнува. Во книгата „Избрани записи и кореспонденција на игуменот Ана Аџиќ“, објавена од манастирот Враџешница,

во нејзините белешки како управител на Детската федерација во Битола, Дедото Епископ зазема значајно место, бидејќи децата во ова сиропиталиште го нарекоа епископ Николај од милост.

Преку настаните што се опишани, евангелската добрина на неговото големо срце и чувствителност кон сиромашните и сиромашните, а особено кон децата, се открива во сета своја убавина и едноставност.
Во времето кога охридскиот пролог и молитвите на езерото веќе беа познати и радосно прочитани, а покрај бројните епископски обврски, срцето му биеше и за сиромашните деца во Богдај, за кои тој како татко се грижеше за нив. Тие ја почувствуваа и химната „Богдај“, која епископот Николај им ја отпеа со задоволство како своја.

Малку сме од Битола,
деца, деца без родители.
Нашата куќа е на крајот,
во Богдај како во рајот,
во Богдај.

Бог ни праќа многу леб
и сè што ни треба.
Значи, ако сме на крајот, живееме
како во Рајот
во Богдај.

Ние сме богати со братска хармонија,
радосни сме во нашиот Бог.
Благодарни сме што ни дадоа,
Играме како во Рајот,
во Богдај.

Учиме да бидеме добри
и да користиме ваков вид.
Така траат нашите денови,
во Богдај како во рајот,
во Богдај.

Во Битола, владиката Николај ја купи старата, напуштена куќа на турски паша заедно со изворот, бунарот на лековитата вода на Св. Никола кој се наоѓаше во дворот, со цел таа зграда да биде место каде ќе се хранат сиромашните деца од Битола. Тој ја назначи Надежда Аџиќ, подоцнежна калуѓерка Ана и игуменот на манастирот Враџешница за управител.

Надежда Аџиќ

Надежда Аџиќ потекнува од познато белградско семејство. Таа беше побожна, многу образована девојка која се занимаваше со добротворна работа во Добротворното друштво „Мајка на Евроносиј“ и Домот за напуштени деца во близина на црквата Пресвета Богородица, за што ќе пишуваме подетално по втор пат. Во тој детски дом, се наведува во книгата „Надежта ја посети Преосвештениот епископ Охридски и Битолски, Николај Велимировиќ, кој ја оцени нејзината способност и пожртвуваност и ја замоли да оди во Битола и да ја продолжи својата Божја задоволна работа“. Сестра Нада, под тоа име, во книгата се споменува подоцнежната мајка Ана, пристигнува во Битола на почетокот на декември 1935 година за да подготвува детска храна за сиромашните деца во таа куќа како управител. Областа за хранење беше посветена на Свети Никола и беше наречена „Богдај“, а првично беше наречена Детско сиропиталиште .

Владиката Николај

Божјата пријатна работа е секогаш придружена со Божја помош. Химната „Богдај“ живописно раскажува каков бил животот во Детскиот згрижувачки дом и како им се пренесува побожноста на владиката Николај и неговиот благослов на децата и сестрата Нада и на другите сестри, меѓу кои беа и три монахињи кои се грижеа за децата. Децата остануваа во него во текот на денот кога не беа на училиште, додека помалите деца поголемиот дел од денот го поминуваа тука. Обезбедени беа два оброка, појадок и ручек. До крајот на 1935 година, за само еден месец, во домот имаше дваесет деца, првото дете што дојде го доби името Никола. На крајот на 1939 година, имаше стотина деца, меѓу кои и муслимански деца, затоа што владиката Николај нареди да бидат примени и во „Богдај“ без да ги допираат нивните обичаи.

Кога сестрата Нада пристигна во Битола, во куќата сè уште немаше ништо, немаше храна, немаше живот, освен чуварот со семејството во една просторија и дрво од манастирот Света Петка кај Капар. Божјата пријатна работа и благословот на владиката секогаш се придружени со Божја помош, така што од почеток до крајот на работата на Детскиот центар за хранење Св. Никола „Богдај“ (војната ја прекина неговата работа) беше како што е опишано во стиховите на химната „Богдај“. Следниот ден по пристигнувањето на сестрата Нада, пристигнаа 81 кг. компири и 46 кг. кромид од отец Стојан од манастирот Буково, потоа фуруница со прстени и парчиња, па тенџере итн. Првиот оброк за четирите деца беше посна леќа. Немаше место. Стоејќи околу позајмената маса, децата јаделе ручек со апетит. Од ден на ден, сè што требаше да се поправи во куќата, се направи, се набави мебел, се прошири дворот и пристигна храната.

Покрај големиот напор да се обезбедат многу потребни работи за најдобри можни услови за сместување и исхрана на децата, сестрите и децата водеа молитвен живот и отидоа да се поклонуваат. Самиот владика Николај придонесе многу за тоа, кој доаѓаше често и редовно, се грижеше за сè, немаше неважни детали за него. Епископот советувал и помогнал, а тој самиот дал пример како да се моли на Бога и да побара од Него и Мајка Божја и Свети Никола за помош во сè. Тој сакаше да разговара со децата, да седне на масата со нив и да руча заедно и да се шегува, а кога беше далеку да им пишува и да одговара на нивните писма. Децата исто така го сакаа, се радуваа во него и го нарекоа дедо Епископ. Ова може да се види на многу места од записникот на сестра Наде.

Еве како изгледаше состанокот, запишан на 24 декември 1935 година: „Преосвештеникот сè уште не стигнал на половина пат низ дворот, а сите деца веќе биле околу него и сите му викале:„ Благословен дедо епископ. Не беше познато дали децата беа посреќни кога го видоа својот дедо Епископ или тој да сретне толку многу деца од неговиот сон кој се оствари “. Во таа пригода, Епископот им го донесе на децата текстот на химната и на шега им рече: „Еве, деца, морав да станам поет вечерва заради вас и ви ја напишав химната “Богдај“ која ја прочита, а потоа и рече на сестра Нада да им ја покаже на децата мелодијата и да ја пее. Тој го прашал секое дете како се викал и му се обратил со зборовите: „Димитрије, можеби свети Димитрије да те благослови, Василије, може Василије, Павлина да те заштити“, кога слушнал дека нема ниту татко, ниту мајка, Владиката рече: „Таа има Татко на небото и мајка, Мајко Божја. Нека го чуваат “, нека те брани Крстот, Светиот крст. Да си жив и здрав, Верба, може да си силен во вера, да ти биде жив. Марија, го имаш најубавото име, Света Дева Марија, Мајка Божја. Така, деца, за да слушате добро, заклучува Севишниот.

Сите отидовме во црквата, а децата, пишува сестра Нада, осветените стоеја и почнаа да ги читаат молитвите. Децата убаво се собраа во полукруг. Беше сончево, светло и весело. Епископот им кажал на децата како да пеат, а сите деца, иако за прв пат, веќе пееле тропарион на Св. Никола и „Достојно“ и „Пресватаја“. Тогаш епископот се молеше за кралот и народот и им рече на децата да одговорат „Бог помилуј“, давајќи им знак со раката. Така ги поучуваше и можеше да се почувствува голема поврзаност и хармонија помеѓу децата и дедото на епископот. На крајот, сите деца го испратија својот дедо Епископ во автомобилот и подолго време викаа. Ти благодариме! Благословен Дедо епископ! Дојди пак! Најсвештеникот мавташе со раката и ги благослови нив “.

Од записите на мајката Ана, може да се види дека беше особено убаво со епископот за празниците. Ако не беше во Митрополитот за Свети Никола, тој испрати телеграма и му честиташе на славата. На Денот на таткото, децата држеа бела лента од околу два метри заедно и го врзуваа Епископот, кој се облекуваше и му даваше на секое дете грст бонбони. Исто беше и за Бадник и за други празници. Владиката Николај секогаш се молел на Бога за децата и со децата и се обидувал да ги израдува со нешто.И децата научија милост.- Владиката Николај сакаше, напиша мајка Ана, децата да учат добротворни цели, не само да добиваат милост, туку да знаат како да ја споделат и да се чувствуваат за своите соседи. Преку детските раце, сестрите им поделија милост од Богдај на одредени стари жени, детски соседи. Така, децата имаа свои корпи во кои би се вклопиле еден леб леб, мало шише ракија и чинија со парче сирење, ако е пост, џем и малку коцка шеќер. Секоја недела напладне, на ручек, на пат кон дома, децата среќно го носеа она што им беше складирано, секој со жестока желба да ја израдува својата бабичка. Истото дете, исто така, ја посетуваше својата бабичка во текот на неделата, така што ќе донесеше порака ако и треба нешто. Оваа врска беше голема утеха за овие сиромашни самохрани жени кои честопати велеа: – Сега мојот свет е различен. Сега е лесно да живеам и да се разболам и да умрам, кога имам сестри кои нема да ме остават. Дедо Епископ ни направи сето тоа добро да го имаме како што правеше Св. Никола.

Светиот епископ Николај, како голем благонаклоник на Бога, знаеше дека евангелската наука има свои, емпириски, сведоштва што ја потврдуваат нејзината вистинитост. Затоа тој наредил и го сторил сам, да ги запиши чудата Божји кои се манифестираат преку заздравување, преку молитва, пред свети икони и мошти и други материјални и очигледни форми на Божја помош. Сестрата Нада, подоцнежната мајка Ана, го стори истото, и таа самата ја доживеа вистината на зборовите што епископот ги кажал на почетокот на својата работа во Богдај: „А ти, Нада, не плаши се од ништо. Свети Никола е овде, тој е жив. Тој те надгледува тебе. “Така напиша многу чуда, вклучувајќи ги и овие две. Тој остави силен впечаток на сите кога Свети Никола го спаси домот од огнот, кога внатрешнљ искра на оџакот зафати оган во текот на ноќта и кога спаси девојка која падна во бунар и остана целосно неповредена, без гребење.Оваа писание е краток преглед за сиропиталиштето св. Никола „Богдај“ кое ни помага да го доживееме Светиот епископ Николај, како деца од Богдај, како Внук епископ, кој нè собира околу Христа, Пресвета Богородица и Свети Никола со својата татковска љубов. И да нè охрабри да го исполниме, како неговото присуство со нашите драги деца, неговиот совет на кој почиваше Богдај „Ако знаете дека сиромашните се Создател и Творец, еден и ист, нема да го исмеете. Ако знаете дека сиромашниот човек е во истата борбена линија како вас, ќе го облечете, ќе го нахраните и ќе го приближите до вас “.

Сите фотографии и илустрации се направени од книгата „Избрани записи и кореспонденција на игуменот Ана Аџиќ“, објавена од манастирот Враџешница во 2003 година.